De borgen van Lutjegast

Lutjegast heeft in het verre verleden meerdere borgen en steenhuizen gekend. Dat zijn in ieder geval de borgen die onderstaand zijn beschreven, voorzover daar historisch materiaal van beschikbaar is.

Clamahuis

In de kroniek van Sicke Benninga wordt in het jaar 1552 vermeld, dat de Bourgondiërs Hemme Clavema huys toe Westerdijcken afbranden. De tegenpartij, De Geldersen, laten zich niet onbetuigd. In 1525 wordt Hemme Claeme uit zijn steenhuis, dat van een ijzeren deur voorzien is, gerookt door het 'langehuis' en zijn hooi in brand te steken. Hij wordt gevangen genomen en naar de stad Groningen gebracht en hij moet een boete betalen van 400 gulden. Wat hij misdreven heeft, wordt er niet bij verteld, wél dat hij naderhand door tegenstanders wordt doodgeslagen.
Van dit steenhuis is niets nader bekend. Westerdijken is de oude naam voor Westerhorn onder Lutjegast en Grijpskerk, maar ook voor Grijpskerk zelf. De naam Clama komt voor te Lutjegast. In het klauwboek van Tjassens staat onder Lutjegast, dat Hommo Clama in 1574 de grieternij heeft bediend op Olde Tiarcks stede en in 1584 op Ouwema Westerstede. Eveneens, dat Hemmo Clama anno 1574 de grieternij heeft bediend op Eema in de Westercluft, anno 1575 op Doyema en in 1579 op Romkema [1].

Borg Hylema

In 1828 wordt een stukje grond achter de kosterij in Lutjegast verkocht omdat het deel uitmaakt van de verkoop van de borg Rikkerda ook te Lutjegast gelegen. Bij dit stuk grond ligt de oude borgstede Hylema. Er is niets meer van bekend.

Borg Sappema

De Sappemaheerd heeft langs de Westerhornsterweg gelegen ten noorden van Lutjegast. De heerd wordt al in 1540 genoemd. In 1602 wordt het huis gekocht door burgemeester Johan Wijffringh uit de nalatenschap van Roelef Mertens. In 1655 wordt het steenhuis Sappema genoemd met tuin, grachten, singels en rechten met 46 grazen land. Na het bovengenoemde volgt rond 1630 Gerhardt Sijgers, noemende jonker en hoofdeling te Lutjegast en gehuwd met Frouwke van Isselmuden tot Schultinga. In 1656 volgt raadsheer Siger de Sigers, zich eveneens noemende jonker en hoofdeling op Sappema. Er is geen afbeelding van de borg bekend. Wanneer het steenhuis is verdwenen, is niet bekend. Momenteel staat er een boerderij. Het hoge terrein met grachten is nog intact (1973).

De Rikkerdaborg

Dronefoto van het erfgoed Rikkerda met rechtsboven Lutjegast, rechtsonder boerderij Rikkerda. Foto: ©Jur Kuipers.

Afbeelding links: De Rikkerdaborg op de kaart van Theodorus Beckering in 1781.

Een bekende borg in de provincie Groningen is ongetwijfeld Rikkerda in Lutjegast geweest.

Deze borg heeft ten oosten van het dorp gestaan, een paar honderd meter ten zuiden van de huidige Abel Tasmanweg (tegenover nr. 17). De borg wordt onder andere van 1675 tot 1703 bewoond door Bernard Johan Prott, de beroemde commandant van de vesting Boertange tijdens de belegering van de vesting in 1672 door de bisschop van Münster. De laatste bewoner is mr. Hemmo Hijlcko Nauta, in 1818 getrouwd met Vrouwe Anna Habbijna Alberda van Menkema en Ontvanger der directe belastingen te Grootegast. In 1828 besluiten de eigenaren de borg met bijbehorende landerijen ter grootte van ruim tachtig hectare te verkopen. Voor de verkoop wordt de borg met de omliggende grond omschreven als:

'Het Slot Rikkerda met deszelfs Hoven, Lanen, Singels, Bosschen en Landerijen, groot plusminus 28 Bunders, 74 Roeden en 12 Ellen te Lutkegast met Heerlijkheden, Buurregten en Collatien van de Predikantsplaatsen te Grootegast en Lutkegast, voorzoover die in de gronden zijn gescheiden en in Westerdeel Langewold gelegen met twee gestoelten in de kerk te Lutkegast.'

Zoals veel borgen is ook Rikkerda over het water bereikbaar. Aan de overzijde van de weg heeft een vaart gelegen die naar het noorden aansluiting geeft op de trekvaart Stroobos-Gaarkeuken. Aan de weg en bij het zuideinde van de vaart staat dan de tuinmanswoning. De borg met ruim 28 hectare land wordt voor 8.225 gulden verkocht aan Berend Haaijes Harkema, een houtkoper uit Warfhuizen. De aankoop door Harkema betekent het definitieve einde van Rikkerda. De borg wordt gesloopt in de jaren 1828/29. Het lijkt voor Harkema geen lucratieve handel te zijn geweest. In 1836 verkoopt hij bijna 23 hectare voor 2.000 gulden. Wellicht heeft de verkoop van het sloopmateriaal de schade nog enigszins kunnen beperken. Toch betekent deze verkoop ook een nieuw begin [2].

Foto links: stenen leeuw op sokkel, houdende het wapen van Von Prott; afkomstig van boerderij Rikkerda (foto: ca 1920). Bron: RHC GA (Groninger Archieven, Beeldbank Groningen.

Geschiedenis van de borg

In 1320 koopt ene Reynardus Ryquerda, landmeter, een stuk grond van de abt van het klooster van Gerkesklooster.

Op deze grond bevinden zich ook twee boerderijen. De naam Rikkerda, Rikerda en Rickerda komt in de volgende eeuwen meerdere keren voor in de omgeving van Lutjegast al is het niet zeker of zij de heerd Rikkerda bewoond hebben.

In 1649 maakt ene Caspar van Aswede wegens de kinderen van zijn broer Borchert van Aswede aanspraak op de rechten van 'Rickerda Oost' en vervolgens in 1651 op de rechten van 'Rickerda West'. In 1674 wordt de plaats 'Ryckerda' met landerijen van de overleden luitenant Conraedt van Aswede verkocht aan dr. Schaick. In 1675 verwisselt Rikkerda alweer van eigenaar.

Dit maal komt het geheel in het bezit van Bernard Johan Prott, de verdediger van Boertange in 1672 ten tijde van de Tweede Münsterse Oorlog. Zijn eerste vrouw Alberdina Lucretia Schnabel overlijdt in Boertange door een verdwaalde granaat. Prott woont in Groningen en laat in Lutjegast een buitenhuis bouwen. Hiertoe laat hij op een geschikte plaats grachten aanleggen en krijgt het buitenhuis min of meer de status van borg. Gezien zijn drukke militaire loopbaan zal hij niet veel op Rikkerda gewoond hebben.

Zijn tweede vrouw Frederika Tjarda van Starkenborgh overlijdt kinderloos in 1687. Prott hertrouwt echter in 1688 met Cecilia Elisabeth Tamminga, weduwe van Daniël de Hertoghe, de heer van de borg Feringa te Grootegast. Prott overlijdt kinderloos in 1703 en laat al zijn bezit na aan zijn derde vrouw. Als Cecilia Elisabeth in 1703 overlijdt, vestigt haar zoon Unico Michiel de Hertoghe zich op Rikkerda.

Unico Michiel overlijdt in 1735, de boedelscheiding volgt in 1743 waarbij Rikkerda en Feringa ten deel vallen aan zijn zoon Daniël Onno de Hertoghe. In tweede echtt trouwt hij met Anna Habina Tjarda van Starkenborgh. Daniël Onno overlijdt in 1774 en blijkens de 'Borgenkaart' van Beckeringh blijft zijn weduwe op Rikkerda wonen tot haar dood in 1799. Vervolgens komt het in het bezit van Edzard Unico de Hertoghe. Hij is getrouwd met Alegonda Clant van Hanckema. Zij laat zich in 1799 van hem scheiden omwille van zijn drankgebruik. Edzard Unico wordt onder curatele gesteld en hij overlijdt in 1812.

In 1799 bij de scheiding tussen Edzard Unico de Hertoghe en Alegenda Clant van Hanckema wordt de borg met inventaris als volgt beschreven:

eetzaal, voorhuis, achterkamer, bonte kamer, gele kamer, benedeneetkamer, mangelkamer, benedengang, slaapkamer, bovengang, klein kamertje, keuken, meidenkamer, bibliotheekkamker, zolder, arkeneel (een zolderkamertje met uitstekend raam), schathuis, klerkkamer, logeerkamer, brouwhuis, koetshuis, melkenkelder, tweede schathuis, dessertkamer, poederkamer, oranjehuis en karnhuis. Daarmee is het huis dus veel groter dan de onderstaande tekening doet vermoeden.

Toestand rond 1973(?): 1. De borg met schathuis, gesloopt in 1828/29. 2. Boerderij Rikkerda. 3. Weg Lutjegast-Westerzand (thans Abel Tasmanweg). 4. Kerk van Lutjegast. Het eigenlijke borgterrein is een hoog stuk groenland met veel puin en dichtgesmeten kelders. Een brede gracht ligt er nog omheen (1973). Ook de andere grachten om de vroegere hoven en tuinen zijn er nog (1973). Bron kaart en tekst: Groninger Borgen en Steenhuizen, 1973. Zeer waarschijnlijk is deze tekening opgemaakt aan de hand van de kadasterkaart uit 1832 (zie hieronder). Als dat zo is, dan is het dus een situatietekening uit 1832 en niet uit 1973!.

Kadasterkaart waarop Rikkerda uit 1832 (Feringa) met hoven en tuinen. De borg is dan een paar jaar eerder afgebroken. (Kaart Feringa).

Huidige situatie van de borgstee in het terrein. Rikkerda is een landgoed onder de Natuurschoon Wet (NSW). Door de ruim 8 hectare aan natuurgronden omringd door houtopstanden loopt een openbare wandelroute waar je kunt genieten van de flora, fauna en de weidse uitzichten. Je kunt je wandeling eenvoudig uitbreiden; Rikkerda grenst aan de Grootegastermolenpolder wat onderdeel is van het natuurnetwerk Nederland. Op Rikkerda wordt een zogenaamd verschralend beheer toegepast, om zo een zo kruidenrijk mogelijk grasland te ontwikkelen. Dit is belangrijk voor zowel de flora als de fauna. Door het verschralende beheer kunnen er nu soorten ontwikkelen zoals Fioringras, Ruw beemdgras, Witbol en zelfs de Echte Koekoeksbloem. Ook diverse zeggesoorten, Korenbloemen en verschillende soorten Orchideeën kunnen gevonden worden. De natuurgronden van Rikkerda lopen over in de Grootegastermolenpolder; je kunt je wandeling op het landgoed dus eenvoudig uitbreiden. Staatsbosbeheer en diverse particulieren beheren samen dit unieke gebied. Uniek, vanwege het verschil in hoogte, veroorzaakt door de rug van Lutjegast. In het lager gelegen gebied zijn de oude petgaten te ontdekken. Via het Abel Tasmanpad en het Rikkerdapad is het oude cultuurlandschap te beleven.

Vervolgens woont zijn nicht Anna Habina Alberda van Menkema op Rikkerda met haar man Hemmo Heileco Nauta tot de erfgenamen van Edzard Unico in 1828 overgaan tot verkoop van Rikkerda met hoven, lanen, singels, bossen inclusief landerijen van meer dan 28 bunder, heerlijkheden en twee herenbanken in de kerk van Lutjegast. Het geheel wordt gekocht door Berend Hayes Harkema, houtkoper te Warfhuizen.

Hij heeft de borg in 1828-1829 laten slopen. In 1836 verkoopt Harkema 23 bunder van de landerijen. Eite Jans van der Veen en zijn vrouw Anke Jans Wattema kopen deze landerijen, inclusief de borgplaats. Van der Veen is vervener en onderwijzer te Lutjegast. In 1848 begint hij met de bouw van een boerderij naast de vroegere oprijlaan naar de borg. Deze boerderij krijgt eveneens de naam Rikkerda en in 1860 wordt voor de boerderij een nieuw voorhuis gebouwd.

Voorhuis boerderij Rikkerda te Lutjegast met stookhut. Bron: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Foto: P. van Galen, maart 1977. Mon.nr. 518775, Doc. nr. 14866. Licentiie: Creative Commons.

Rikkerda heeft ten oosten van Lutjegast gestaan, zo'n 200 meter ten zuiden van de huidige Abel Tasmanweg. De borg heeft zich bevonden op een rechthoekig borgstee van zo'n 200 bij 180 meter. Het omgrachte deel waar de borg zich op heeft gestaan, is nog vaag te herkennen in het landschap.

In 1799 bezit Rikkerda een eetzaal, veertien kamers, twee schathuizen, een brouwhuis, koetshuis, oranjehuis en karnhuis. Dit maakt dat de borg een stuk groter is geweest dan de tekening van Beckeringh doet vermoeden (zie de tekening van Beckeringh verder naar boven).

Boerderij Rikkerda
Koper van de borgplaats met bijbehorende landerijen wordt Eite Jans van der Veen, gehuwd met Anke Jans Wattema. Eite is onderwijzer in Lutjegast en daarnaast vervener, een beroep dat ook zijn vader heeft uitgeoefend. In 1848 besluit Van der Veen tot de bouw van een boerderij op zijn nieuw verworven kavel; niet op de borgplaats, maar aan de weg. De zaken gaan kennelijk naar wens, want in 1860 wordt een nieuw voorhuis opgetrokken. Daarmee heeft de boerderij, genaamd Rikkerda, het huidige aanzien gekregen. Eite van der Veen heeft de boerderij bewoond tot zijn overlijden in 1877.

Na hem volgen er nog drie generaties Van der Veen, namelijk Jan, Willem Johannes en Eite Willem. In 1991 komt er een einde aan de boerderij Rikkerda als agrarisch bedrijf. Met het oog op de op handen zijnde ruilverkaveling Lutjegast-Doezum wordt de boerderij aangekocht door het Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL). Met deze aankoop komt er een einde aan meer dan 140 jaar bewoning door vier generaties Van der Veen van de boerderij Rikkerda. De belangstelling van het BBL bij de aankoop heeft vooral betrekking op de grond. Door tussentijdse aan- en verkopen behoort het borgterrein overigens niet meer tot de boerderij van Van der Veen en derhalve ook niet tot de door het BBL aangekochte percelen. In 1992 wordt de boerderij met erf en tuin opnieuw in veiling gebracht. Een nieuwe eigenaar en een nieuwe bestemming dient zich aan, nu als woonboerderij. De nieuwe eigenaren zijn Jan Frederik Schuitemaker en zijn vrouw Caroline Baan; in 1993 betrekken ze de boerderij definitief. In 2007 zijn in de grote schuur en zijschuur luxe gastaccomodaties gerealiseerd.

De monumentale boerderij Rikkerda 1968. Bron: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Mon.nr.: 18775, Fotograaf: P.C. Schellekens. Doc. nr.: 119.314. Licentie: Creative Commons.

Slingertuin
In eerste instantie gaat de aandacht van de Schuitemakers uit naar de boerderij, die in 1978 is aangewezen als beschermd monument op grond van artikel 10 van de Monumentenwet. Het is een nog gave kop-hals-rompboerderij met dwars geplaatst, onderkelderd voorhuis en een dwarsschuur. De omlijste hoofdingang ligt in het midden van het voorhuis met daarboven een dakkapel. Op iedere hoek van het schilddak staat een schoorsteen. De ombouw van een agrarisch bedrijfsgebouw naar een woonboerderij vraagt tijd en zorgvuldige plannen. Inmiddels is het dak van het woonhuis gerestaureerd, evenals de dwarsschuur. De eertijds in de Engelse landschapsstijl aangelegde tuin is weer in zijn oorspronkelijke staat gebracht (slingertoene). De erfbeplanting is aangevuld en enkele hoogstamfruitbomen zijn geplant. Al enkele jaren weet een uil via het 'oelebord' zijn weg te vinden naar de schuur. Voor de komende jaren staat het voorhuis en de entree op het programma. Maar er lopen meer plannen, die door de Schuitemakers van harte worden toegejuicht [2].

Afbeeldng links: Stuc ornament in de muur van de gang. Abel Tasmanweg 28. Of dit een onderdeel is geweest van de borg is niet bekend. Foto 1972: M.A. Douma, RHC GA, Groninger Archieven, Beeldbank Groningen.

Ruilverkaveling
In het plan voor de ruilverkaveling Lutjegast-Doezum is de borgplaats van de voormalige borg Rikkerda omschreven als een beschermd archeologisch monument. Met deze kwalificatie is handhaving van de huidige situatie gewaarborgd. Voorts biedt het plan de mogelijkheid om op vrijwillige basis de oude borgplaats aan te kopen en vervolgens over te dragen aan Staatsbosbeheer. De zwakke schakel in deze chronologie is de aankoop van het borgterrein. Worden hiervoor binnen enkele jaren geen mogelijkheden gevonden, dan zijn verdere plannen voorlopig niet uitvoerbaar [2].

Restauratie borgplaats
Ervan uitgaande dat er voor de aankoop van het terrein in de komende jaren een oplossing wordt gevonden, dan ligt restauratie van (een deel van) het oude borgterrein met zijn directe omgeving voor de hand. Op het kaartbeeld zijn zowel de bestaande topografie als essentiële delen van de topografie die aanwezig was voor de afbraak van de borg, aangegeven. Uit dit kaartbeeld blijkt dat een deel van het huidige slotenpatroon overeenkomt met de oorspronkelijke situatie. De gracht om het borgterrein zou weer op de oude afmetingen van ongeveer elf meter moeten worden gebracht. De uitkomende grond kan worden gebruikt voor het op niveau brengen van het borgterrein. Wellicht kunnen met behulp van restanten van de fundering de contouren van de voormalige borggebouwen worden aangegeven. De toegang naar het borgterrein kan worden hersteld, evenals de hoven aan weerszijden van de toegangslaan. De toegangslaan en het borgterrein dienen te worden gecompleteerd met een passende beplanting. Een informatiepaneel over de voormalige borg kan het geheel completeren [2].

Bij het terrein loop een wandelpad. 'Particulier beheer met passie. Gastvrij landgoed Erfgoed Rikkerda' staat er op een bord. Je bent er welkom om vrij te wandelen op wegen en paden, honden moeten aan de lijn en je moet (uiteraard) afstand houden van het vee. Het betreden is op eigen risico. Als je het pad bewandeld vanaf de zijde van de Rikkerdaheerd (boerderij) kom je uiteindelijk ut in Lutjegast. Over de 'restauratie' van de borgplaats zul je helaas weinig kunnen terugvinden. Foto: ©Jur Kuipers.

Rikkerda in de 21e eeuw
Het ruilverkavelingsplan voorziet in de aanleg van een wandelpad langs de rand van een aan te brengen landschapselement van het dorp Lutjegast naar het borgterrein. Het doortrekken van dit pad naar het borgterrein en vervolgens naar de Abel Tasmanweg is een logische consequentie. Dit ligt temeer voor de hand omdat het perceel tussen het borgterrein en de weg 's winters in gebruik is als ijsbaan. Een parkeerplaats aan de Abel Tasmanweg voor enkele auto's en fietsen voor zowel bezoekers van de ijsbaan als van de borgplaats lijkt geen overbodige luxe. Ten zuiden van en grenzend aan de borgplaats ligt de Grootegastermolenpolder, die is aangewezen als toekomstig reservaatgebied. Grote delen van deze polder zijn nu reeds eigendom van Staatsbosbeheer [2].

De combinatie van natuur, (herstel van) een cultuurhistorisch monument en een originele, gerestaureerde boerderij uit de jaren 1848 en 1860 zijn een welkome aanvulling op het cultuuraanbod van het Westerkwartier en bieden recreatieve mogelijkheden voor de lokale bevolking. Het gehele ensemble vormt een prachtige combinatie van belangen dat vraagt om een maximale inzet van alle betrokken partijen. Dit plan hoort niet te worden bijgeschreven in het boekwerk over gemiste kansen. Wellicht is het te hoog gegrepen, maar toch zou herstel van de oude vaart naar het Van Starkenborghkanaal, waardoor Lutjegast weer over water bereikbaar wordt, een fraaie afronding van het geheel zijn. De restauratie van dit cultuurhistorisch monument is een verrijking voor het zuidelijk Westerkwartier [2].

De huidige staat van boerderij Rikkerda. Foto: erfgoedlogies.nl (5).

Boerderij Rikkerda nu

"In 2007 is de boerderij een erfgoedlogies geworden. 'Historische boerderij met modern monumentaal interieur Centraal in Noord Nederland, in het landschappelijk aantrekkelijke grensgebied grensgebied van Friesland, Groningen en Drenthe, Vlakbij het Werelderfgoed Waddenzee, het Nationaal Park Lauwersmeer en de Nationale Landschappen Middag Humsterland en de Noardlike Fryske Wâlden, ligt onze monumentale boerderij Rikkerda. De oudste vermelding van Rikkerda dateert van 1320, toen de boerderij werd verkocht door de abt van het klooster; in 1675 werd de eenvoudige boerderij verbouwd tot een riant buitenhuis, de borg Rikkerda. Deze borg hield tot 1829 stand en werd toen, net als zoveel Groninger borgen in die tijd, afgebroken. In 1848 werd langs de toegangsweg naar de voormalige borg de huidige boerderij Rikkerda gebouwd.

Deze karakteristieke kop-hals-rompboerderij werd destijds als één van de grootste boerderijen in het zuidelijk Westerkwartier beschouwd. In 1990 is de boerderij, een rijksmonument, aan de landbouw onttrokken en kreeg een woonbestemming. De boerderij, die geheel is gerestaureerd, is omgeven door een karakteristieke voortuin in Engelse landschapsstijl (een slingertoen) en een besloten binnentuin met fruitbomen en plantenborders. In de kruidentuin kweken we ook vijgen en druiven. In de weilanden grazen de Gronniger Blaarkoppen en het Fjordenpaard Nanse. Sinds enige jaren wonen er weer kerkuilen in de grote schuur. Het terrein grenst aan het natuurgebied de Grootegastermolenpolder.

Accommodatie:
in de dwarsschuur is alles gelijkvloers en bevinden twee slaapkamers (met elke een eigen badkamer) en een riante verblijfsruimte met grote eettafel, een comfortabele zithoek en openslaande deuren naar het eigen terras. In de grote schuur zijn eveneens twee slaapkamers met op de bovenverdieping een verblijfsruimte met eettafel en zithoek. Vanuit deze kamer heeft men een fantastisch uitzicht over het aangrenzende natuurgebied. Elke slaapkamer heeft een eigen badkamer met bad en/of douche, toilet en bidet. Het geheel is ingericht met eigentijdse, kwalitatief hoogwaardige meubels met veel respect voor het historisch karakter van de gebouwen en de ruimten. In de zonnige, beschut gelegen tuin zijn meerdere zitjes.

Gasten met paarden, aangespannen of bereden, zijn van harte welkom. Wij hebben weiland en een buitenbak beschikbaar.

Bezienswaardigheden/omgeving/natuur:
Lutjegast ligt op de grens van Drenthe, Groningen en Friesland, dichtbij het Nationaal Park het Lauwersmeer. In de directe omgeving voeren prachtige wandel- en fietsroutes u langs de rijke natuur en cultuurhistorie van de streek. Er zijn ook diverse men- en ruiterroutes. De stad Groningen met zijn levendige centrum vol winkels, restaurants en café’s en natuurlijk het Groninger Museum, ligt op slechts 20 autominuten afstand. Maar ook Dokkum, met z’n sfeervolle historische binnenstad, ligt dichtbij. In de zitkamers van boerderij Rikkerda vindt u uitgebreide informatie over wat de omgeving u te bieden heeft. Restaurant/keuken In de nabije omgeving zijn diverse zeer goede en sfeervolle restaurants in verschillende prijsklassen. Graag bieden we u de helpende hand bij het maken van een keuze." [5].

De huidige boerderij Rikkerda is nu een erfgoedlogies. Foto: erfgoedlogies.nl (5).

Deel landgoed Rikkerda. Helemaal bovenaan een petgat, met rechtsboven Lutjegast. Foto: ©Jur Kuipers.

Noten, bronnen en referenties:

1. De Ommelander Borgen en Steenhuizen. Wiebe Jannes Formsma, R.A. Luitjens Dijkveld Stol, A. Pathuis.

2. http://www.abeltasman.org/rikkerda.html > Rikkerdaborg (site bestaat niet meer)
3. www.borgeningroningen.nl (site bestaat niet meer).

4. weekendhotel.nl (site bestaat niet meer).

5. erfgoedlogies.nl.

6. Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.
7. rikkerda.nl/geschiedenis.
8. Grootegastermolenpolder, Gebiedsontwikkeling Zuidelijk Westerkwartier.
9. Rikkerda.nl/landgoed.

Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorg-vuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen......... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres (zie rode balk boven). Wij hebben ons uiterste best gedaan om de auteurs van teksten/citaten en copyrightbepalingen van afbeeldingen te achterhalen. Mocht je rechthebbende zijn en hierover vragen of opmerkingen hebben, neem dan contact op via e-mail. Lees ook de 'Disclaimer' en 'Privacy' voor méér informatie en laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek, dan weet ik waarvoor ik het doe.
Hoogeveen, 19 juli 2017. Revisie: 25 september 2023. Update: 30 oktober 2023. Update: 7 november 2023. Samenstelling: © Harm Hillinga.			↑ Top